Wat is een logistieke keten?

Voordat een product bij jouw klant op de stoep staat, heeft het al een hele reis achter de rug. Grondstoffen worden ingekocht, verwerkt, opgeslagen, verplaatst, verkocht, teruggestuurd… al die stappen samen noemen we de logistieke keten.

Betekenis van de logistieke keten

Een logistieke keten is de aaneenschakeling van alle activiteiten die nodig zijn om een product of dienst van grondstof tot eindgebruiker te brengen – inclusief de bijbehorende goederen-, informatie- en geldstromen.

Logistieke keten, logistiek en supply chain: hoe zit dat?

De begrippen lopen vaak door elkaar. Kort samengevat:

Logistiek

Gaat over de uitvoering: transport, opslag, orderpicken, plannen, laden en lossen. Het is de operatie die de goederenstroom draaiende houdt.

Logistieke keten

Is het geheel van schakels waar die logistiek plaatsvindt: van leverancier → producent → groothandel/DC → klant (en weer terug bij retouren). De keten beschrijft dus de route en de samenhang.

Supply chain

Gaat nog een laag dieper de organisatie in: naast logistiek ook o.a. inkoop, productontwikkeling, planning, finance en samenwerking tussen meerdere bedrijven. Supply chain management richt zich op de besturing en verbetering van dat hele netwerk.

De schakels in de logistieke keten

Elke organisatie heeft zijn eigen variant, maar de meeste logistieke ketens bestaan uit dezelfde bouwstenen.

1. Inkoop en leveranciers

Hier begint de keten. Denk aan:

• grondstoffen
• halffabricaten
• verpakkingsmateriaal
• reserveonderdelen

Belangrijk in deze schakel:

• levertijden en leverbetrouwbaarheid
• prijzen en contracten
• minimum order quantities
• kwaliteit en certificering

Als inkoop hapert, voelt de rest van de logistieke keten dat direct: productie stil, voorraadgaten, spoedzendingen.

2. Productie en assemblage

In deze stap worden materialen omgezet naar (half)fabricaten of eindproducten. Dit kan in je eigen fabriek zijn of bij een externe partner.

Belangrijk in deze schakel:

• capaciteit (mensen, machines, lijnen)
• doorlooptijd en seriegrootte
• omsteltijden
• kwaliteit en foutpercentages

Een productielijn die te laat start, een machine die uitvalt of een verkeerd omgebouwde lijn – het heeft direct impact op de rest van de logistieke keten.

3. Opslag, warehousing en voorraadbeheer

Gereed product gaat zelden rechtstreeks naar de klant. Meestal loopt het via:

• magazijnen
• distributiecentra
• crossdock-locaties

Voorraad is kostbaar. Te veel voorraad betekent kapitaalbeslag en risico op veroudering, te weinig voorraad betekent misgrijpen en omzetverlies. De kunst is om die balans goed te krijgen per schakel in de logistieke keten.

4. Transport en distributie

Transport is de zichtbare kant van de logistieke keten:

• inbound transport: van leverancier naar productie of DC
• intercompany transport: tussen locaties
• outbound distributie: naar klant, winkel of consument

Beslissingen die hier spelen:

• modaliteit (weg, spoor, water, lucht)
• eigen vloot vs. vervoerders/3PL
• routeplanning en beladingsgraad
• tijdvensters, cut-off-tijden en leveropties

Een slimme transportstrategie kan de totale ketenkosten fors drukken – maar een te agressieve besparing op transport kan elders in de logistieke keten juist problemen veroorzaken (extra voorraden, langere doorlooptijden).

5. Verkoop, klantenservice en retourlogistiek

De logistieke keten eindigt niet bij de levering. Deze schakel omvat:

• orderontvangst en -verwerking
• afspraken over levertijd en condities
• aftersales en klachtenafhandeling
• retouren, reparatie, refurbish, recycling

Juist hier ervaart de klant of jouw logistieke keten werkt:

• Wordt er geleverd wat is beloofd?
• Krijgt de klant helder inzicht in status en levermoment?
• Zijn retouren eenvoudig en gestructureerd geregeld?

Retourstromen zijn niet “erbij”, maar een volwaardige schakel in de logistieke keten – zeker in e-commerce en service-intensieve sectoren.

6. De drie stromen in de logistieke keten

Door al die schakels lopen drie stromen tegelijk:

Goederenstroom

Wat verplaatst er fysiek? Van grondstof tot eindproduct, en weer terug bij retouren of recycling.

Informatiestroom

Orders, voorraadstanden, forecasts, track & trace, productieplanningen… Zonder goede informatie stroomt er uiteindelijk niets. Foute of verouderde data leiden direct tot verkeerde beslissingen.

Geldstroom

Facturen, betalingscondities, kredietlimieten, transporttarieven. De manier waarop geld door de keten beweegt, bepaalt mede of een logistieke keten financieel gezond is.

Een keten die alleen naar de goederenstroom kijkt, mist 2/3 van de werkelijkheid.

Interne en externe logistieke keten

Interne logistiek

Voorbeelden:

• ingaande goederenontvangst
• interne transporten (heftruck, AGV, conveyors)
• opslag en orderpicken
• productie-aanvoer en -afvoer

Focus ligt hier vaak op:

• efficiëntie (uren, meters, bewegingen)
• veiligheid
• foutloos werken
• doorlooptijd binnen de locatie

Externe logistiek

Denk aan:

• inbound transport van leveranciers
• distributie naar klanten en hubs
• douane, exportdocumenten, grensformaliteiten
• samenwerking met vervoerders, 3PL’s en 4PL’s

Hier verschuift de focus naar:

• leverbetrouwbaarheid en OTIF
• doorlooptijden over de keten
• CO₂-impact
• total cost of ownership

De grens vervaagt

Door ketensamenwerking, gezamenlijke planningsprocessen en gekoppelde IT-systemen worden interne en externe logistiek steeds meer één geheel. Voorraadgegevens worden gedeeld, systemen praten met elkaar, en een verstoring bij een leverancier is vrijwel direct zichtbaar in jouw eigen planning.

Waarom een sterke logistieke keten je concurrentiepositie bepaalt

Een goed georganiseerde logistieke keten levert meer op dan “minder gedoe in het magazijn”. Concreet:

• Lagere kosten
  Minder noodzendingen, betere beladingsgraad, minder dubbel werk, slimmere voorraadniveaus.
• Hogere leverbetrouwbaarheid
  OTIF (On Time In Full) omhoog, minder fouten, minder herleveringen.
• Kortere doorlooptijden
  Sneller van order tot levering, meer wendbaarheid richting klant.
• Minder risico’s
  Beter zicht op afhankelijkheden, kwetsbare schakels en single points of failure.
• Betere klantbeleving
  Duidelijke levertijden, voorspelbare service, professioneel retourproces.

Aan de andere kant zie je bij een zwakke logistieke keten vaak hetzelfde patroon:

• brandjes blussen
• spoedleveringen
• hoge voorraden én toch “nee” verkopen
• veel verborgen kosten (extra handling, claims, waste)

Dat is precies waarom steeds meer organisaties niet alleen naar losse processen kijken, maar naar de keten als geheel.

Technologie als motor van de moderne logistieke keten

Technologie is geen doel op zich, maar wel een enorme versneller.

WMS, TMS en ERP: de basis

WMS (Warehouse Management Systeem)
Stuurt magazijnprocessen aan: ontvangst, opslag, orderpicken, tellingen, value added services.

TMS (Transport Management Systeem)
Helpt bij routeplanning, tariefafspraken, laadplannen, tijdvensters, statusupdates.

ERP
Koppelt logistiek aan inkoop, verkoop, finance en productie.

Samen vormen ze de digitale ruggengraat van je logistieke keten.

Realtime inzicht met sensoren en track & trace

Met IoT en tracking kun je o.a.:

• realtime zien waar zendingen zijn
• temperatuur of schokken monitoren
• ETA’s realistischer maken

Dat maakt de keten voorspelbaarder en verkleint het aantal verrassingen.

Slimme beslissingen met data en AI

Data-analyse en AI helpen onder meer bij:

• vraagvoorspelling (forecasting)
• voorraadoptimalisatie per locatie
• scenario’s doorrekenen (wat als?)
• capaciteitsplanning in piekperiodes

Hiermee verschuif je van “achteraf rapporteren” naar vooraf sturen.

Sparren over jouw logistieke keten?

Elke logistieke keten is anders. De rode draad is hetzelfde: je wilt een keten die stabiel genoeg is om te leveren wat je belooft, en wendbaar genoeg om mee te bewegen met de markt.

Merk je dat je:

• weinig overzicht hebt over de hele keten?
• veel tijd verliest met brandjes blussen?
• het gevoel hebt dat er veel geld “lekt” in voorraad of transport?

Dan kan een frisse blik van buiten helpen. Een interim logistiek manager of interim supply chain manager van Logistic Elephant kijkt samen met jou naar de keten als geheel, maakt de echte bottlenecks zichtbaar en helpt je om stap voor stap grip en rust terug te brengen.

Wil je daar eens vrijblijvend over doorpraten? Neem dan contact met ons op.